اثرهای جایگزینی کامل روغن ماهی با روغن‌های گیاهی بر پارامترهای رشد،کارایی غذا و پروفایل اسید‌های چرب عضله ماهیان قزل‌آلای رنگین‌کمان (Oncorhynchus mykiss)

پژوهش حاضر به منظور ارزیابی اثرات جایگزینی کامل روغن ماهی با روغن گیاهی بر کارایی رشد، تغذیه، ترکیب شیمیایی لاشه و پروفایل اسید چرب ماهی قزل‏آلای رنگین کمان (وزن متوسط 06/0 50/63) طی یک دوره 50 روزه طراحی و اجرا گردید. 4 جیره غذایی ایزونیتروژنیک و ایزولیپیدیک شامل 100% روغن ماهی، 100% روغن سویا، 100% روغن آفتابگردان و 100% روغن کانولا با سه تکرار در هر تیمار فرموله گردید. بر اساس نتایج حاصله تفاوت معنی‌داری در پارامترهای وزن نهایی، افزایش وزن بدن، درصد افزایش وزن بدن، نرخ رشد ویژه، ضریب تبدیل غذایی، نسبت کارایی پروتئین و ترکیب شیمیایی لاشه (پروتئین کل، چربی کل، رطوبت، خاکستر) مشاهده نگردید (05/0P>). در صورتی‌که ﺗﺮﻛﻴﺐ اﺳﻴﺪﻫﺎی ﭼﺮب عضله ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد منعکس کننده ﺗﺮﻛﻴﺐ اﺳﻴﺪﻫﺎی ﭼﺮب ﻣﻨﺎﺑﻊ ﭼﺮﺑﻲ افزوده ﺷﺪه ﺑﻪ جیره‌های ﻏﺬاﻳﻲ ﺑﻮد. جایگزین نمودن کامل روغن ماهی با روغن‌های گیاهی به طور مشخص باعث کاهش محتوای اسیدهای چرب امگا-3 به ویژه ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA)، دوکوزاهگزائونیک اسید (DHA) و افزایش اسیدهای چرب 6-ω نظیر لینولئیک اسید(C18:2 n-6) شد. بیشترین میزان اسید چرب امگا-3، EPA و DHA در لاشه ماهیان قزل‏آلا تغذیه شده با جیره حاوی 100% روغن ماهی مشاهده شد (05/0≥P). محتوای اسید چرب EPA و DHA در لاشه ماهیان قزل‏آلا تغذیه شده با جیره حاوی 100% روغن کانولا ، روغن سویا و روغن آفتابگردان اختلاف معنی‌داری با هم نداشتند (05/0P>). بیشترین نسبت ω-3/ω-6 در فیله ماهیان تغذیه شده با 100% روغن ماهی اندازه-گیری شد (05/0≥P). اختلاف معنی‌داری بین تیمارهای روغن گیاهی از نظر نسبت ω-3/ω-6 مشاهده نشد (05/0P>). در تحقیق حاضر شاخص PUFA/SFA در تیمار روغن کانولا و آفتابگردان بالاترین میزان و تیمار روغن ماهی کمترین میزان را به خود اختصاص داد. نسبت PUFA/SFA برای تمامی تیمارها بیشتر از نسبت توصیه شده توسط HMSOبود. (05/0P>). بر اساس نتایج پارامترهای رشد و ترکیب شیمیایی حاصل از این تحقیق به جهت حفظ سطوح مناسبی از اسیدهای چرب امگا-3 به ویژه EPA و DHA که در سلامت انسان بسیار مؤثر است، ترکیبی از روغن ماهی با روغن گیاهی بویژه روغن کانولا و سویا به جهت داشتن مقادیر قابل توجهی از اسیدهای چرب ضروری آلفا لینولنیک (C18:3 n-3) و لینولئیک اسید، در جیره ماهی قزل‏آلا استفاده شود.